Als de feestdagen naderen, zoals Sinterklaas en Kerstmis, moeten we vaak weer lijstjes met cadeau-ideeën maken. Ook zijn het altijd breinbrekers om te bedenken wat onze geliefden nou écht gelukkig maakt. De laatste jaren is er echter een nieuwe trend ontstaan: mensen willen niet meer verrast worden en maken liever een verlanglijstje op Bol.com of Amazon, zetten er specifieke boeken op of ze vragen iets van hun lievelings online shop.
Dezelfde trend geldt voor andere gelegenheden om cadeaus te geven, zoals verjaardagen, bruiloften, babyshowers, housewarming feestjes en zelfs Valentijnsdag. Mensen lijken tegenwoordig precies te weten wat ze willen: vooraf gekozen cadeaus die niet in de prullenbak of op een tweedehands website belanden.
De trend van specifieke cadeaus
Maar ondanks deze trend die een einde lijkt te maken aan de eeuwige zoektocht om het perfecte cadeau te vinden, vinden we het nog steeds leuk om een cadeau van een verlanglijstje uit te zoeken en vol enthousiasme te geven. Het schenken van cadeaus is een algemeen, intercultureel gegeven en de sociale norm. De meesten van ons vinden het ontzettend leuk om cadeaus te ontvangen, voor welke gelegenheid ook. Maar heb je je ooit afgevraagd waarom we cadeaus uitwisselen en wat de waarde is van het geven van deze geschenken? Dit artikel onderzoekt de psychologie en de biologische mechanismen achter het geven van geschenken en legt uit waarom we er waarschijnlijk nooit mee zullen stoppen. We duiken in de 5 redenen waarom je gelukkiger wordt van cadeaus geven dan ontvangen.
1. Cadeaus geven = menselijke basisbehoefte
"Mensen zijn sociale wezens die niet alleen kunnen leven, weg van de gemeenschap."
Abraham Harold Maslow, een Amerikaanse psycholoog die beroemd is omdat hij een hiërarchie van behoeften heeft uitgewerkt in de vorm van een piramide, toonde aan dat de mens inderdaad een fundamentele behoefte heeft om zich geaccepteerd te voelen binnen sociale groepen (familie, vrienden, collega's), net onder de fysiologische behoeften en de voorwaarde van een veilige omgeving. Zodra deze fundamentele menselijke behoeften zijn vervuld, is toegang tot de volgende laag mogelijk: zelfvertrouwen krijgen.
Als we bovendien goed willen integreren in de maatschappij, moeten we bepaalde regels volgen die de maatschappij heeft opgesteld. We hebben gezien dat het gevoel tot een groep te behoren een fundamentele behoefte is. Culturele tradities kunnen worden beschouwd als regels waaraan wij ons moeten houden als wij als lid van een gemeenschap geaccepteerd willen worden. Het is bijvoorbeeld moeilijk om tegen familie- of religieuze tradities in te gaan uit angst te worden afgewezen door onze naasten. Een cadeau is daarom een ideale manier om erkenning en zelfvertrouwen te krijgen. Er zijn echter een paar regels waaraan men zich moet houden: geef geen cadeaus die te luxueus zijn, omdat de ontvanger zich schuldig kan voelen; of te vroeg in de relatie, omdat liefde niet gekocht kan worden.
2. Druk gevoelens uit met cadeaus
Al in 1979 werd in studies van Belk de belangrijkste functie van een cadeau belicht: het zorgt voor symbolische communicatie tussen twee mensen, namelijk de gever en de ontvanger van het cadeau. De cadeaus die wij geven zijn simpelweg een fysiek spektakel van ons eigen verlangen om een sterkere band met deze persoon te krijgen. Het uiten van gevoelens kan moeilijk zijn als je verlegen bent. Dan is het cadeau een perfecte bemiddelaar. Bijvoorbeeld, je bent als bruidsmeisje veel te verlegen om een openbare toespraak te houden op de bruiloft. Of je houdt van je partner, maar bent niet in staat hem of haar een liefdesbrief te schrijven. Maak het je niet te moeilijk! Het geven van een uniek cadeau, zoals het maken van een Spotify-afspeellijst of het personaliseren van een sieraad, is voor jou een manier uit te drukken hoe belangrijk iemand voor je is.
Het uiten van gevoelens en genegenheid kan relaties versterken. Een ander voorbeeld is het sturen van een boeket naar een rouwende geliefde. Zo toon je je medeleven, zelfs als woorden tekortschieten. Je cadeau wordt zeker gewaardeerd, omdat je de tijd hebt genomen om dit te kiezen met de persoon in kwestie in gedachte en wat jullie gemeen hebben.
3. Cadeaus geven zorgt voor goede karma
Denk je dat hoe meer goede dingen je doet, hoe minder slechte dingen je zullen overkomen? Dit idee is diep geworteld in religie. In boeddhistische en hindoeïstische filosofieën is dit idee gebaseerd op het begrip karma. "Karma" is een Sanskriet woord dat "actie" betekent en beantwoordt de wet van oorzaak en gevolg. Elk van onze handelingen leidt tot een overeenkomstige reactie. Voor boeddhisten en hindoes is karma een kracht van het universum waaraan we niet kunnen ontsnappen, net als de zwaartekracht. Wij geven energie af door onze handelingen, gedachten en intenties. Als de energie die we de wereld insturen positief is, ontvangen we die terug. Als we negatieve energie sturen, krijgen we negatieve terug. Karma werkt als een spiegel of een echo van wat we doen, zeggen en denken. Daarom sturen we cadeaus (die voor goede energie staan), zodat we iets goeds terugkrijgen.
Dingen die het meest worden gewaardeerd zijn kleine dagelijkse gebaren en vriendelijke woorden, omdat ze spontaan zijn en mensen ze niet verwachten. Onthoud dat geschenken op elk moment kunnen worden gegeven, niet alleen op verjaardagen, met Kerstmis en op andere feestdagen. Verspreid dus wat liefde door er tijd aan te besteden en kleine gebaren te maken. Als je in karma gelooft, krijg je het allemaal terug!
4. Cadeaus geven maakt je gelukkiger
Neurowetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat wanneer we een presentje geven, onze hersenen specifieke chemische reacties produceren. Bij deze activiteit zijn drie neurotransmitters geïdentificeerd: serotonine, dopamine en oxytocine. Het geven van een cadeau, materieel of immaterieel (bijv. vrijwilligerswerk) verhoogt de productie van deze neurotransmitters die essentieel zijn voor ons geluk. Deze drie chemische stoffen worden ook wel “gelukshormonen” genoemd. Wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden geactiveerd en gestimuleerd, produceren ze een gevoel van geluk en extase. Deze hormonen maken het makkelijker om momenten van verdriet, eenzaamheid, stress en zelfs fysieke pijn te kunnen overwinnen, en helpen ons een soort "biologisch geluk" te creëren.
Ooit gehoord van het concept "helper’s high"? Dit wordt vaak opgewekt bij mensen die vrijwilligerswerk doen of veel vrijmaken voor anderen. Deze term is door psychologen bedacht om een gevoel van euforie te beschrijven, gevolgd door een lange periode van rust na het verrichten van een goede daad. Dit gevoel wordt aangedreven door het vrijkomen van endorfine en kan ervoor zorgen dat je je lange tijd blij en voldaan voelt, gevoelens die op hun beurt stress verminderen. Heb je een emotionele oppepper nodig, geef dan iemand een cadeau, verleen een gunst of een helpende hand. Vang twee vliegen in één klap: verhoog je eigen mentale gezondheid en doe je dierbaren een plezier. Geven maakt meer stoffen aan dan jezelf een cadeau doen.
5. Wees vrijgevig en leef langer
Dezelfde gelukshormonen zijn ook verantwoordelijk voor onze goede gezondheid. Serotonine, dopamine en oxytocine zijn namelijk rechtstreeks verbonden met de goede werking van het lichaam en vitale functies zoals slaap, spijsvertering, geheugen, leren, eetlust, motivatie, seksuele opwinding, bloeddruk en vele andere. Ook al zijn we ons er niet altijd van bewust, we herhalen bepaalde gedragingen en activiteiten die op natuurlijke wijze de productie van gelukshormonen opwekken. Net als hardlopen, chocolade eten of naar muziek luisteren, is het geven van cadeaus een activiteit die dezelfde beloningsmechanismen in onze hersenen in gang zet.
Doordat het zorgt voor minder stress en een normale bloeddruk, zou het geven van cadeaus je leven kunnen verlengen. Bovendien blijkt uit een recente Amerikaanse studie dat de sleutel tot een lang en gezond leven ligt in vrijgevigheid tegenover anderen. In deze studie werden 34 landen over de hele wereld vergeleken. Uit de resultaten van de onderzoekers bleek dat er een verband bestaat tussen intergenerationeel delen - het delen tussen meerdere generaties - en een lang leven. Hoe meer er tussen deze groepen wordt gedeeld, houdt verband met lagere sterftecijfers in een samenleving. Voorbeelden hiervan zijn financiële steun, maar ook het delen van kennis, vrijwilligerswerk, cadeaus en zorg voor anderen. Het delen en geven van deze aspecten aan anderen en over generaties heen heeft dus een aanzienlijke invloed op het leven, zowel kwalitatief als kwantitatief. Geef niet alleen aan kinderen! Alle generaties verdienen het om goed behandeld te worden.
Waarom moet je nooit stoppen met het geven van geschenken?
Cadeaus geven is een sociale en culturele traditie die teruggaat tot de prehistorie en door de eeuwen heen sterk is geëvolueerd. In een wereld waarin alles te snel gaat en onze hersenen op hol slaan, is een stapje terug doen door het geven van cadeaus nooit verkeerd. Kleine dagelijkse gebaren en spontane geschenken, zoals cadeaukaarten of game tegoed, worden altijd gewaardeerd als ze oprecht zijn. En je hebt geen speciale gelegenheid nodig om cadeaus en liefde om je heen te verspreiden. Vanuit psychologisch, spiritueel en wetenschappelijk oogpunt heeft het alleen maar voordelen om cadeaus te blijven geven. Je maakt niet alleen iemand blij, maar je doet er ook je lichaam en geest een plezier mee.
Om terug te komen op de nieuwe cadeau trend die we zien; je hoeft ze natuurlijk niet 1-op-1 te volgen. Verlanglijstjes zijn geen verplichte kost, je kunt nog steeds creatief zijn terwijl je diens wensen respecteert. Voeg een mooie originele kaart toe, personaliseer een pakketje met een mooi lint, of geef een zelfgemaakt cadeautje. Als je geen inspiratie hebt, zijn de verlanglijstjes van je vrienden een goede manier om tijd te besparen, dus daar mag je ook zeker blij om zijn. En het leuke is, je wordt hoe dan ook gelukkiger door bovengenoemde redenen!
