Święta Bożego Narodzenia sprawiają, że Internet pęka w szwach od poradników prezentowych. Zastanawiamy się, jak najlepiej moglibyśmy obdarować naszych bliskich. Niemniej, w ostatnich latach da się zauważyć nowy trend: ludzie wolą tworzyć gotowe listy prezentów, które chcieliby otrzymać – niespodzianki stały się passé. Święta, wesela, czy urodziny… Nierzadko wolimy dać kopertę lub coś ze specjalnie przygotowanej listy życzeń. I nic dziwnego! W końcu to bezpieczna opcja, która niweluje ryzyko nietrafionego prezentu właściwie do zera.
Chociaż wydawać by się mogło, że ten trend pozbawia frajdy z całego dawania prezentów, to okazuje się, że wcale tak nie jest. Dawanie prezentów jest powszechną, międzykulturową praktyką i ustaloną normą społeczną. Większość z nas czerpie przyjemność z ich otrzymywania, ale, czy wiesz, dlaczego wymieniamy się prezentami i jakie ma to dla nas znaczenie? Ten artykuł bada psychologiczne i biologiczne mechanizmy stojące za dawaniem podarunków i wyjaśnia, dlaczego prawdopodobnie nigdy nie przestaniemy tego robić.
1. Dawanie prezentów zaspokaja podstawowe potrzeby ludzkie
Jesteśmy istotami społecznymi, które nie mogą żyć bez innych. Abraham Harold Maslow, amerykański psycholog znany z opracowania hierarchii potrzeb w formie piramidy, wykazał, że życie w bezpiecznym środowisku i poczucie akceptacji w grupach społecznych to fundamentalne potrzeby człowieka (tuż po potrzebach fizjologicznych). Dopiero kiedy ludzie je zaspokoją, są w stanie osiągnąć następny poziom, jakim jest umacnianie poczucia własnej wartości.
Co więcej, jeśli chcemy być dobrze zintegrowani ze społeczeństwem, musimy przestrzegać pewnych niepisanych zasad czy obyczajów. To tłumaczy, dlaczego niektórym trudno jest sprzeciwić się tradycjom rodzinnym lub religijnym z obawy przed odrzuceniem. Prezent jest idealnym sposobem na zdobycie uznania innych, ale także na podniesienie pewności siebie. Jest kilka zasad, które każda osoba dająca prezent powinna przestrzegać. Między innymi, aby nie dawać zbyt luksusowych rzeczy, ponieważ obdarowana osoba może poczuć się zobligowana do rewanżu lub aby zawsze upewnić się, że cena prezentu nie jest widoczna.
2. Wyrażaj uczucia dzięki prezentom
Już w 1979 roku badanie Russella Belka ujawniło główną funkcję prezentu: umożliwia on symboliczną komunikację między dwojgiem ludzi – obdarowującym i otrzymującym prezent. Prezenty, które dajemy, są po prostu fizycznym przejawem naszego własnego pragnienia wzmocnienia więzi z inną osobą. Niektórym nieśmiałość może utrudniać wyrażanie uczuć. Kiedy bezpośrednie słowa zawodzą, podarunek staje się doskonałym rozwiązaniem. Choć wydaje się czymś czysto materialnym, prezent może stanowić niewerbalne okazanie uczuć. I wcale nie musi być kupiony! Stworzenie playlisty Spotify ze wspólnymi piosenkami, personalizacja biżuterii, ręcznie robiony album z waszymi zdjęciami czy przygotowanie filmiku z życzeniami to tylko kilka pomysłów na okazanie drugiej osobie, jak bardzo jest dla Ciebie ważna.
Takie wyrażanie uczucia zdecydowanie może wzmocnić relacje. Innym przykładem jest wysłanie bukietu kwiatów do pogrążonej w żałobie ukochanej osoby. Ten akt pozwala Ci wyrazić współczucie nawet wtedy, gdy słowa zawodzą.
3. W dawaniu prezentów chodzi o dobrą karmę
Czy wierzysz w to, że im więcej dobra zrobisz wokół siebie, tym mniej złych rzeczy Cię spotka? Ta idea jest głęboko zakorzeniona w religii. W filozofii buddyjskiej i hinduskiej nazywana jest karmą. „Karma” to sanskryckie słowo oznaczające „działanie”, które odnosi się do przyczyny i skutku takiego działania. Dla buddystów i hindusów karma jest siłą wszechświata i, podobnie jak przed grawitacją, nie możemy przed nią uciec. Energię uwalniamy poprzez nasze działania, myśli i intencje. Jeśli jest pozytywna, otrzymujemy ją z powrotem, ale jeśli wysyłamy negatywną energię, mogą nas czekać problemy. Karma działa jak lustro lub echo tego, co robimy, mówimy i myślimy. Dlatego, gdy wysyłamy prezenty (reprezentujące pozytywną energię), dobro do nas wraca.
Chociaż obdarowywanie bliskich podczas Świąt czy urodzin jest czymś normalnym w polskiej kulturze, to pamiętajmy, że wcale nie potrzebujemy wyjątkowych okazji do tego typu gestów. Małe codzienne okazywanie miłości i miłe słowa są cenione przez to, że są spontaniczne i nieoczekiwane!
4. Dawanie uszczęśliwia
Badania wykazały, że kiedy dajemy prezent, nasz mózg wytwarza określone reakcje chemiczne. W tej aktywności zidentyfikowano trzy neuroprzekaźniki: serotoninę, dopaminę i oksytocynę. Podarowanie prezentu materialnego czy niematerialnego (np. wolontariat) zwiększa produkcję tych substancji, które są niezbędne dla naszego zadowolenia. Nie bez powodu są one nazywane hormonami szczęścia! Aktywowane i stymulowane w wystarczających ilościach dają poczucie spełnienia i pozwalają przezwyciężyć chwile smutku, samotności, stresu, a nawet bólu fizycznego.
Doskonale widać to na przykładzie wolontariuszy czy innych osób, które poświęcają swój czas na niesienie pomocy innym. Ich doznania fizyczne są napędzane przez uwalnianie endorfin, po których następuje długi okres poprawy samopoczucia emocjonalnego. To z kolei zmniejsza stres. Wykorzystaj tę wiedzę, gdy będziesz potrzebować emocjonalnego zastrzyku. Popraw swoje zdrowie psychiczne, sprawiając przyjemność innym podarunkiem lub niosąc pomoc.
5. Bądź hojny dla innych, a będziesz żył dłużej
Te same hormony „dobrego samopoczucia” są również odpowiedzialne za nasze zdrowie. Serotonina, dopamina i oksytocyna są bezpośrednio związane z prawidłowym funkcjonowaniem organizmu i funkcjami życiowymi, takimi jak sen, trawienie, pamięć, uczenie się, apetyt, motywacja, ciśnienie krwi i wiele innych. Nawet jeśli nie zawsze jesteśmy tego świadomi, powtarzamy pewne zachowania i czynności, które naturalnie wywołują produkcję tych hormonów. Podobnie jak bieganie, jedzenie czekolady czy słuchanie muzyki, dawanie prezentów jest czynnością, która uruchamia takie mechanizmy w naszym mózgu.
Biorąc pod uwagę ich wpływ na obniżenie poziomu stresu i normalne ciśnienie krwi, dawanie prezentów może przedłużyć Twoje życie. Niedawne badanie na ten temat wykazało, że kluczem do długiego i zdrowego życia jest hojność wobec innych. W tym badaniu przebadano 34 kraje na całym świecie, a wyniki pokazują, że międzypokoleniowe dzielenie się zasobami i długowieczność są ze sobą powiązane. Wyższy poziom takiej wymiany między pokoleniami, która obejmuje obieg prezentów z jednej grupy wiekowej do drugiej, wiąże się z niższymi wskaźnikami śmiertelności w społeczeństwie. Prezenty nie oznaczają jednak tylko materialnych rzeczy, ale zalicza się do nich także wsparcie finansowe, dzielenie się wiedzą, wolontariat czy opiekę nad innymi. Nie dawaj prezentów jedynie dzieciom! Wszystkie pokolenia zasługują na chwile przyjemności.
Dlaczego nigdy nie powinieneś przestać dawać prezentów?
Dawanie prezentów to tradycja społeczno-kulturowa, która sięga czasów prehistorycznych i ewoluowała na przestrzeni wieków. Małe codzienne gesty i spontaniczne podarunki będą zawsze docenione, jeśli są szczere. Co więcej, nie potrzebujesz nawet specjalnej okazji, aby rozdawać prezenty i okazywać miłość innym. Z psychologicznego, duchowego i naukowego punktu widzenia obdarowywanie bliskich ma same zalety. Nie tylko uszczęśliwiasz drugą osobę, ale także wyświadczasz swojemu ciału i umysłowi przysługę. I choć trend na listy życzeń może nieco ostudzić zapał miłośników niespodzianek, nadal możesz wykazać się kreatywnością. Dodaj oryginalną kartkę, spersonalizuj opakowanie za pomocą ładnej wstążki lub tkaniny albo podaruj dodatkowy mały prezent własnej roboty. Jeśli nie masz inspiracji, listy życzeń Twoich znajomych z pewnością pozwolą zaoszczędzić Ci czas i nerwy. A Ty możesz cieszyć się ze sprawienia radości drugiej osobie, niezależnie od formy ich wymarzonego prezentu!
